Η ραγδαία εξάπλωση της παχυσαρκίας σχετίζεται με την επίσης ραγδαία αύξηση του σακχαρώδη διαβήτη. Στις Δυτικές κοινωνίες, ο διαβήτης (κοινώς «ζάχαρο») αφορά περίπου στο 2% του γενικού πληθυσμού και αναμένεται σημαντική αύξηση τα επόμενα χρόνια.

Πληθυσμός με διαβήτη:

Πηγή: Διεθνής Ομοσπονδία για τον Διαβήτη (ΙDF), Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία

Στο 90% των περιπτώσεων πρόκειται για διαβήτη τύπου ΙΙ, που σχετίζεται άμεσα με τις διατροφικές συνήθειες και την παχυσαρκία. Ας σημειώσουμε ότι πάνω από το 75% των διαβητικών τύπου ΙΙ είναι παχύσαρκα άτομα. Η σχέση παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου ΙΙ είναι συνεπώς στενή. Ένα άτομο παχύσαρκο έχει σημαντικά αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσει διαβήτη. Όταν ο ΔΜΣ ξεπερνάει το 30, ο κίνδυνος αυτός πολλαπλασιάζεται περίπου 8 φορές για τους άνδρες και 10 φορές για τις γυναίκες. Από την άλλη πλευρά, ένα άτομο, που θεραπεύει την παχυσαρκία του, βελτιώνει ή και θεραπεύει την διαβητική του πάθηση.

Συνεπώς, κάθε βαριατρική επέμβαση βελτιώνει και τον διαβήτη, μέσω της μείωσης της παχυσαρκίας. Ορισμένες επεμβάσεις όμως έχουν απευθείας δράση πάνω στο διαβήτη, με αποτέλεσμα να θεραπεύουν και διαβητικούς που δεν είναι παχύσαρκοι. Πρόκειται κυρίως για τη γαστρική παράκαμψη, αλλά επίσης, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες και για την αφαίρεση γαστρικού θόλου (sleeve). Συνεπώς, τα τελευταία χρόνια η ιατρική κοινότητα εξετάζει την επέκταση αυτών των επεμβάσεων και σε πιο αδύνατους διαβητικούς, με ΔΜΣ από 25 ως 35. Στις ΗΠΑ ήδη η χειρουργική αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη έχει πρόσφατα εγκριθεί ως απόλυτα έγκριτη μέθοδος για την μείωση του διαβήτη, τόσο σε παχύσαρκα, όσο και σε μη παχύσαρκα άτομα. Η εξέλιξη αυτή ανοίγει ένα νέο δρόμο στην οριστική θεραπεία εκατοντάδων χιλιάδων διαβητικών ασθενών και στη χώρα μας, έτσι ώστε να απαλλαγούν από την καθημερινή φαρμακευτική αγωγή.

Τα πιο έγκυρα αποτελέσματα για τη μείωση του διαβήτη μετά από χειρουργική θεραπεία της παχυσαρκίας έχουν δοθεί από την Σουηδική μελέτη SOS (Swedish Obese Subject), που πραγματοποιήθηκε σε 2.000 ασθενείς και σε διάρκεια μιας δεκαετίας. Η μελέτη αυτή συνέκρινε τα αποτελέσματα δυο ομάδων παχύσαρκων, που αντιμετωπίστηκαν αντίστοιχα με συμβατικό τρόπο και με χειρουργική επέμβαση. Στο διάστημα της πρώτης διετίας, η εμφάνιση διαβήτη τύπου ΙΙ μετρήθηκε 32 φορές μικρότερη στην ομάδα ασθενών, που είχαν υποβληθεί σε επέμβαση σε σχέση με την ομάδα συντηρητικής αντιμετώπισης.

Η βαριατρική χειρουργική αποτελεί σήμερα αποτελεσματική θεραπεία του διαβήτη τύπου ΙΙ, με την προϋπόθεση της σωστής επιλογής της επέμβασης και της παρακολούθησης σε εξειδικευμένη μονάδα κατά της νοσηρής παχυσαρκίας.